Cuypersgenootschap is leidend in aanvraag plaatsing Christelijke Opleidingsschool op monumentenlijst

12 januari 2021

Justin Hendriks

Stichting het Cuypersgenootschap, Erfgoedvereniging Bond Heemschut en Comité Karakteristieke panden Katwijk hebben burgemeester en wethouders van Katwijk gevraagd om als gemeentelijk monument de Christelijke Opleidingsschool, Parklaan 118 en de Eerste Gemeentelijke Gymnastiekzaal, Parklaan 116 aan te wijzen

Aanleiding voor dit verzoek zijn de berichten in de Katwijksche Post over de onttrekking door de gemeente Katwijk van de gymnastiekzaal aan haar oorspronkelijke functie en eventuele sloopdreiging. De gymnastiekzaal is eigendom van de gemeente Katwijk.

Beide panden zijn opgenomen in de inventarisatie potentiële monumenten voor uitbreiding van de gemeentelijke monumentenlijst. Omdat er wordt gewerkt aan een nieuwe monumentenbeleid heeft de gemeente met de stakeholders Cuypersgenootschap, Bond Heemschut en Comité Karakteristieke panden Katwijk afgesproken dat ze gedurende het participatietraject geen afzonderlijke behoudsacties zullen doen,  met uitzondering van objecten die op korte termijn door sloop of verminking worden bedreigd. Dat is nu aan de orde.

In de jaren 1952-1954 werd de Chr. Opleidingsschool gebouwd naar een ontwerp van de Amsterdamse architect C. van der Bom. Op 2 januari 1953 was de feestelijke eerstesteenlegging en een jaar later op 8 januari 1954 werd de school feestelijk geopend. Aan het schoolplein aan de achterzijde is later een uitbreiding gerealiseerd waarbij een deel van het schoolplein werd opgeofferd.

Het pand is van cultuurhistorische waarde voor de geschiedenis van het onderwijs in Katwijk aan Zee als onderdeel van een drietal scholen die in het zuidelijk deel van Katwijk aan Zee in de periode 1950-1955 voor het protestants-christelijk onderwijs zijn gebouwd. Het is ook architectonisch van waarde voor het oeuvre van architect C. van der Bom, die ook architect was van de nabijgelegen gymnastiekzaal. Van der Bom heeft met behulp van (aan de buitenzijde) slechts baksteen en beton een gebouw ontworpen dat een moderne, maar toch ook zeer monumentale indruk maakt door de hoogte, de klassieke indeling van de voorgevel en de strakke belijning van de gevels. De uitbreiding is een verstoring in het blokvormige plattegrond en valt buiten de aanvraag.

Omdat er na de oorlogsperiode en wederopbouw dringend behoefte was aan gymnastiekonderwijs voor kinderen werden plannen gemaakt een afzonderlijke gymnastiekzaal te bouwen.  Bij besluit van 4 juni 1953 heeft de gemeenteraad daarom besloten tot stichting van de Eerste Gemeentelijke Gymnastiekzaal aan de Parklaan naast de Christelijke Opleidingsschool, die toen in aanbouw was.  Op 30 november 1954 werd de gymzaal feestelijk in gebruik genomen.

Het pand is van cultuurhistorische waarde voor de geschiedenis van het (lichamelijk) onderwijs in Katwijk aan Zee als eerste door de gemeente gerealiseerde gymzaal. De gymnastiekzaal is architectonisch van waarde voor het oeuvre van architect C. van der Bom, die ook architect is van de nabijgelegen school. De gymzaal sluit in materiaalgebruik en architectuur goed aan bij de naastgelegen school. Het exterieur heeft een zeer verzorgde traditionalistische uitstraling.

Architect Cees van der Bom (1903-1991) zocht samenwerking met anderen, zoals W. Ingwersen (1926-2011) en J.B. Ingwersen (1921-1996) en C. de Geus (1889-1957). Van der Bom was samen met Wouter Ingwersen bouwheer van een aantal belangrijke wederopbouwkerken zoals de Maranathakerk te Nijmegen, de Pelgrimskerk te Haarlem en de Ontmoetingskerk te Valkenswaard. Bij deze ontwerpen is de invloed van de beroemde architect Le Corbusier goed zichtbaar. Zelf bouwde Van der Bom in de jaren vijftig de Gereformeerde kerken te Woubrugge en Moerdijk en de Sionskerk in Amsterdam-Geuzeveld. Daarnaast bouwde Cees van der Bom samen met De Geus en Ingwersen schoolgebouwen in onder andere Amsterdam en Utrecht. Zijn ontwikkeling is exemplarisch voor de Nederlandse architectuur van de jaren vijftig en zestig. Net als veel tijdgenoten bouwde Van der Bom aan het begin van de jaren vijftig nog vrij traditioneel, in de stijl van de Delftse School. Vanaf de tweede helft van de jaren vijftig worden zijn gebouwen in stijl en materiaalgebruik steeds moderner. Enkele ontwerpen van Cees van der Bom zijn inmiddels aangewezen tot monument.