Cuypersgenootschap vraagt uitbreiding monumentenlijst Koggenland

11 september 2020

Job van Nes

Het Cuypersgenootschap heeft de gemeente Koggenland verzocht een reeks van panden aan te wijzen tot gemeentelijke monument. Het gaat om de volgende zes objecten:

1. Raadhuis gemeente Avenhorn
Het voormalige raadhuis van de in 1979 opgeheven gemeente Avenhorn kwam in 1878 tot stand naar ontwerp van bouwmeester A.C. Bleijs. Het gebouw is beeldbepalend voor haar omgeving en tot op heden aan de buitenzijde redelijk gaaf behouden.

2. Stoomgemaal ‘De Ruyter’ in Ursem
De tot dan aanwezige poldermolens zijn eind 19e eeuw vervangen door het stoomgemaal De Ruyter tussen Rustenburg en Ursem. Dit werd in 1878 gebouwd naar ontwerp van W.C. en K. de Wit en in 1921 van zijn schoorsteenpijp ontdaan toen het werd omgebouwd tot elektrisch gemaal. Als vrij gaaf behouden stoomgemaal uit de negentiende eeuw heeft het een duidelijke architectuurhistorische betekenis. Tevens heeft het gebouw een cultuurhistorische waarde en vertelt het veel over de waterbouwkundige geschiedenis van het gebied.

3. Raadhuis Hensbroek
Het voormalige raadhuis is gebouwd in 1878-1879 naar ontwerp van A.T. van Wijngaarden in een sobere neoclassicistische stijl. Het is een tweelaags pand met middenrisaliet en rank houten klokkentorentje. Architect A.T. van Wijngaarden (1819-1900) was in de tweede helft van de negentiende eeuw een belangrijk architect in West-Friesland, die zeven rijkmonumenten op zijn naam heeft staan. Het voormalige raadhuis aan de Dorpsweg is een zeer kenmerkend voorbeeld van een kleiner raadhuis uit de periode.

4. R.K. klooster Maria-Oord in De Goorn
Het in 1938-’39 naar plannen van Nicolaas Molenaar jr. (1892-1973) gebouwde R.K. klooster Maria-Oord vertoont een aan het werk van A.J. Kropholler verwante traditionalistische stijl. Molenaar jr., zoon van de bekende architect Nicolaas Molenaar (1850-1930), was een productief kerkenbouwer. Het kloostergebouw is een voor De Goorn beeldbepalend historisch pand en voor de regio van waarde als redelijk zeldzaam kloostergebouw uit het interbellum.

5. R.K. O.L. Vrouwe van de Rozenkranskerk in De Goorn
Deze driebeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een slanke sobere toren met balustrade en koperen spits is in 1928-1929 ontworpen door J.Th.J. Cuypers en P. Cuypers jr. met neogotische referenties en expressionistische details. Binnen, tegen de muren van beide zijbeuken, zijn de 14 kruiswegstaties aangebracht. Deze komen vermoedelijk uit de eerdere kerk ter plaatse. In het koor zijn vijf glas-in-loodramen uit de bouwtijd aanwezig. Als goed voorbeeld van het werk van J.Th.J. Cuypers en P. Cuypers jr., vanwege haar gaaf bewaarde karakter en haar voor De Goorn beeldbepalende karakter heeft het gebouw een evidente architectuur- en cultuurhistorische waarde. Het is nog één van de laatste vijf niet-beschermde kerken van Joseph Cuypers

6. R.K. St.-Georgiuskerk met pastorie in Spierdijk
Deze neoclassicistische kerk met rondboogvensters en geblokte hoekpilasters verrees in 1849-’50 naar plannen van W.D. van der Horst (vergroot 1864-’65). In 1886-’87 volgde naar ontwerp van A.C. Bleijs een uitbreiding met een hoger transept en koor in neorenaissancevormen. Het interieur van deze in 1984 gerestaureerde kerk valt op door de overgang van het donkere lage schip naar de lichte hogere oostpartij. De kerk is een hoogtepunt van de religieuze bouwkunst uit de negentiende eeuw in de regio. De kerk valt op vanwege haar bijzondere interieurelementen en is beeldbepalend voor Spierdijk. In 2017 is het schip van de kerk omgebouwd tot gezondheidscentrum. De kerk bezit een orgel van de firma L. Ypma uit 1875 dat reeds als rijksmonument bescherming geniet.