Het Hilversumse college weigert om het voormalige atelier van het klooster De Stad Gods op de monumentenlijst te zetten. Het Cuypersgenootschap wil er via een WOB-verzoek achter komen welke rol GroenLinks-wethouder Bart Heller daarbij heeft gespeeld. Dit omdat het eigenaar GNR, waarvan Heller bestuurslid is, voor de sloop van het gebouwtje is. Het atelier staat op het terrein van het voormalige klooster De Stad Gods op Landgoed Monnikenberg aan de Soestdijkerstraatweg. De zusters Augustinessen van Santa Monica lieten het in 1953 bouwen naar een ontwerp van architect Nic. de Jong.
Het atelier is lang gebruikt door de bekende zuster Marie José van der Lee (1912-2012), die zeer actief was als kunstenares. Haar werk is niet alleen op Monnikenberg te vinden, maar bijvoorbeeld ook in museum Het Catharijneconvent in Utrecht. Nadat de zusters het klooster verlieten kreeg het GNR het gebied en de gebouwen in bezit. Het klooster – een monument – wordt verbouwd en uitgebreid om te dienen als zorginstelling. Voor het atelier vroeg Het Cuypersgenootschap enkele jaren geleden ook een monumentenstatus aan.
De combinatie van klooster en atelier is immers volgens de landelijke erfgoedclub zeer zeldzaam en in ieder geval uniek voor de regio. Het gebouwtje heeft een duidelijke architectuur- en cultuurhistorische waarde én is een onmisbaar onderdeel van het al als monument beschermde kloostergebouw. Dat ziet het Hilversumse college echter anders. Op 16 maart besloten B en W dat het voormalige atelier geen gemeentelijke bescherming krijgt en dus, zoals gepland, gesloopt mag worden. Dit staat haaks op het advies van de gemeentelijke Commissie voor Welstand en Monumenten (CWM), gesteund door het Catharijneconvent en het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, om het juist wél op de monumentenlijst te zetten.
Het atelier heeft volgens de deskundigen cultuurhistorische waarden en ’vertelt concreet mede het verhaal van de zusters, hun bezigheden en het functioneren van het klooster’. Het college luistert niet naar de eigen adviescommissie, maar wél naar het Goois Natuurreservaat. Dat zit zo in elkaar. Het gebied wordt onderdeel van de Groene schakel, de natuurverbinding tussen de Utrechtse Heuvelrug en het Gooi. De bij de Groene Schakel betrokken ecologen kijken verschillend aan tegen behoud en een passende functie van het atelier.
Het terrein moet na sloop teruggeven worden aan de natuur. “De kosten van herstel en instandhouding zouden te hoog zijn om een exploitatie mogelijk te maken die behoud van het atelier combineert met een passende gebruiksfunctie”, licht de gemeente toe. Ook de zusters Augustinessen hebben geen bezwaar tegen de sloop.
“Het besluit heeft het college als geheel genomen, en is niet door wethouder Bart Heller alleen genomen”, reageren B en W op de kritiek. Dit gebeurt op basis van een ambtelijk advies, waarbij de portefeuillehouder aangeeft of hij dit overneemt (zoals in dit geval) of niet.
Hilversummer Norman Vervat pleitte vorige maand in de raadscommissie, namens het Cuypersgenootschap, voor bescherming van het atelier. “Wij hebben twijfels of de wethouder die twee petten goed heeft gescheiden”, licht hij het Wob-verzoek, een vrij ongebruikelijke stap voor een erfgoedclub, toe. “Blijkt bijvoorbeeld uit het verslag wel of niet dat de wethouder zich als bestuurslid van het GNR afzijdig heeft gehouden? Wij zijn benieuwd of zijn functie bij het GNR de doorslag heeft gegeven tegenover het belang van het monument”.
Het Cuypersgenootschap vindt ook de onderbouwing van de afwijzing van de monumentenstatus matig, stelt Vervat. ‘Er lijkt helemaal niet serieus gezocht te zijn naar een alternatieve functie voor het ateliertje. Er wordt gewoon te gemakkelijk ingestemd met: ”Doe maar weg”. Komende weken wordt gewerkt aan een bezwaarschrift.