Het Katwijkse gemeentebestuur moet de sloopvergunning voor veertien militaire barakken bij voormalig vliegkamp Valkenburg beter onderbouwen. Dat oordeelt de gemeentelijke bezwarencommissie, naar aanleiding van ingediende protesten van erfgoedorganisaties. Het Cuypersgenootschap pleit voor behoud en plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst. Het gaat om belangrijk erfgoed uit de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog.
De commissie oordeelt in nette bewoordingen hard over de gang van zaken, door te benadrukken dat het gemeentebestuur verplicht is sloopvergunningen voor erfgoed ’met de grootst mogelijke zorgvuldigheid af te geven’. ’Het is de commissie niet duidelijk geworden, ook niet uit hetgeen van de zijde van het college tijdens de hoorzitting naar voren is gebracht, hoe het college tot de afweging heeft kunnen komen.’
Drinkwaterbedrijf Dunea wil veertien van de achttien barakken aan de duinkant van de Wassenaarseweg weghalen om de waterwinning te kunnen uitbreiden. Onderdeel van dat plan is ook om de resterende vier verwaarloosde gemeentelijke monumenten op te knappen en toegankelijk te maken voor publiek. Wethouder Gerard Mostert kreeg eerder dit jaar met een vurig pleidooi een meerderheid van de Katwijkse gemeenteraad achter dit plan.
De commissie plaatst daar nu, in navolging van de zes bezwaarmakers, waaronder het Cuypersgenootschap grote vraagtekens bij. ’Om te bepalen in hoeverre het noodzakelijk is dat de monumenten moeten worden gesloopt, zal het gemeentebestuur overtuigend dienen aan te tonen dat sloop de enige optie is’, luidt het oordeel. ’Vaststaat dat de drinkwatervoorziening een groot belang vormt, maar niet dat dit belang zo groot is dat er veertien monumentale barakken gesloopt moeten worden en maximaal slechts vier gespaard kunnen blijven.’
Monumenten zijn óók belangrijk benadrukt de commissie. Te meer omdat de monumentale waarde van de militaire barakken vooral schuilt in het geheel, het dorp dat ze hebben gevormd. Om daar zo’n grote hap uit te nemen, moet Katwijk heel overtuigend kunnen aantonen dat er absoluut geen alternatieven zijn om de waterwinning uit te breiden.
Dat heeft Mostert volgens de commissie niet gedaan, terwijl juist die ’cruciale ensemblewaarde’ de maatstaf zou moeten zijn bij het beoordelen van vergunningsaanvragen. ’Bij sloop mag daar niet aan voorbij worden gegaan. Niet blijkt dat dit aspect door het college is onderzocht. De ensemblewaarde is niet genoemd in de motivatie van het besluit.’
De wethouder, die al een negatief advies van de erfgoedcommissie over de sloop van de barakken negeerde, moet nu bepalen in hoeverre hij zich iets aantrekt van de kritiek van de bezwarencommissie. Hij sprak eerder de verwachting uit dat deze kwestie hoe dan ook voor de rechter eindigt, Dunea heeft zich daar ook op voorhand bij neergelegd.