Zienswijze aanwijsbesluit monument watertoren Zandvoort

10 augustus 2022

Steven Lek

De besturen van drie landelijke erfgoedorganisaties Stichting Het Cuypersgenootschap, Erfgoedvereniging Bond Heemschut en de Nederlandse Watertoren Stichting hebben een zienswijze opgesteld voor het ontwerpbesluit tot wijziging aanwijsbesluit monument watertoren Zandvoort.

Wij hebben kort na de publicatie het ontwerpbesluit met de bijbehorende stukken opgevraagd bij de gemeente. We hebben slechts het Esthetisch Programma van Eisen alsmede het bouwhistorisch onderzoek ontvangen. Een (herhaald) verzoek tot toezending van het ontwerpbesluit, de bestaande redengevende beschrijving en het advies van de welstands- en monumentencommissie is tot op heden nog niet ontvangen. De Zandvoorts watertoren is aangewezen als gemeentelijk monument.

Het is zeer ongebruikelijk dat al voordat bestemmingswijzigingen en vergunningen worden afgegeven de redengevende beschrijving van het monument wordt aangepast aan eventuele plannen die nog niet definitief en onherroepelijk zijn. Al om die reden hebben wij bezwaren in het vooraf wijzigen van redengevende beschrijvingen. De aanwijzing en inschrijving als monument is gedaan door middel van een aanwijsbesluit met redengevende beschrijving.

Vooruitlopend op onze definitieve zienswijze hebben wij al zienswijzen op het voorlopig ontwerp van Springtij architecten. Ons voornaamste bezwaar bestaat uit de ernstige aantasting van het architectonische ontwerp van de toren van architect J. Zietsma: het silhouet, de architectonische compositie en de detaillering wijzigen aanzienlijk. Ook in stedenbouwkundig opzicht verliest de toren de grote kwaliteit van zijn vrijstaande positie en wordt ze ingepakt tussen appartementen blokken. Het vrije zicht op de toren vanuit verschillende richtingen verdwijnt. De zorgvuldige aansluiting op het maaiveld en het lager gelegen plein gaat verloren zonder dat er een kwalitatief hoogwaardig alternatief voor in de plaats komt. Bovendien verliest de toren zijn publieke functie. Zowel de oude watertoren uit 1912 als de huidige toren uit 1952 hadden naast de utilitaire functie ook een publieke functie in de vorm van een uitzichtplatform. De toren uit 1952 had naast een uitkijkplatform ook een lunchroom. Bij het voorlopig ontwerp van Springtij wordt de toren van boven tot onder gevuld met wooneenheden. Daarmee wordt de kans gemist om de bevolking van Zandvoort een plaats te blijven bieden in de watertoren.